ایمنی در برق

قسمت اول :

موضوع:خطر برق گرفتگی (تماس مستقیم و غیر مستقیم )

علل - شدت وعلامتهای برق گرفتگی

علل برق گرفتگی چند دسته است:

1 – وجود ولتاژ٢٢٠ تا ٤٤٠ ولت درخانه یا دفتر کار

     2 – وجود ولتاژهای قوی تر در کارگاه

     3 – برخورد با صاعقه در بیابانها یا اماکنی که ولتاژ آن به مگا ولت میرسد

شدت برق گرفتگی بستگی دارد به :

1- مقاومت پوست بدن (این مقاومت در مردها   3  کیلو اهم و در زنها کمتر است )

2- رطوبت پوست بدن (مقاومت پوست بدن در صورت مرطوب بودن پوست کاهش می یابد .)

3- عبور جریان برق از بدن در صورتی که جریان برق از بین دو دست و یا از بین یکی از دستها و پای چپ بگذرد و به علت  قرار گرفتن قلب در مسیر جریان بیمار آسیب بیشتری خواهد دید.

4-ولتاژ برق (از نظر ایمنی ولتاژ های پایین تر از  32 ولت بی خطر وبیشتر از 50 ولت خطرناک است ).

علامتهای برق گرفتگی :

1- انقباض ماهیچه ها : برق گرفته ممکن است در اثر انقباض ماهیچه های دست سیم برق را محکم گرفته و آن را رها نکند و یا بر عکس انقباض عضلات باعث پرتاب شدن او شود.

2- قطع تنفس : در اثر فلج شدن مرکز تنفس در بصل النخاع  

3- لرزش بطنی قلب : برق گرفتگی موجب تند شدن ضربان قلب میشود یعنی ضربان قلب در دقیقه به جای 80 به 300 الی 600 بار میرسد .

4- سوختگی : در محل ورود و خروج جریان برق سوختگی ایجاد میشود .

خطر برق گرفتگی :

به دو صورت به وقوع می پیوندد :

1-   تماس مستقیم

2- تماس غیر مستقیم

تماس مستقیم :هنگامی که سیستم کاملا سالم است و انسان به سهو یا بر اثر بی توجهی و بی مبالاتی با هادی برق دار در یک نقطه تماس حاصل کند ، به این گونه برق گرفتگی تماس مستقیم گویند .

   تماس غیر مستقیم :هنگامی که در اثر خراب شدن عایق بندی یا هر علت دیگر، یک هادی برق دار با سطوح فلزی در دسترس مربوط به سیستم با بدنه هادی مانند ،بدنه موتور ، تابلوی برق یا دستگاه دیگری تماس حاصل کند و در عین حال انسان با همان سطح فلزی در تماس باشد .

  به این گونه برق گرفتگی ، تماس غیر مستقیم گویند . 

چگونگی و حالت برق گرفتگی :

   برق گرفتگی انسان بدین گونه ایجاد میشود :

1- تماس بدن با هر دو سیم فاز ونول

2- تماس یک فاز و یک نقطه از دستگاه با بدن

3- تماس بدن با دستگاهی که جریان فاز به آن متصل است

قطع کننده های دیفرانسیلی راه حل جدید این موضوع است . در ماده ی 36 از قانون 14 نوامبر 1962 فرانسه آمده است که : ( وسایل قطع کننده باید بتوانند هنگامی که بین فاز و بدنه دستگاه اتصالی پیش میآید ، قبل از آن که بدنه وسایل به پتانسیل 24 ولت مثبت به زمین در محلهای خیلی هادی و 50 ولت در سایر حالات برسد ، جریان برق را فورا قطع کند و این شرایط در خصوصیات رله ی دیفرانسیلی نهفته است .)

علت برق گرفتگی:

   ضربان قلب انسان با توجه به سن فرق میکند . این ضربان بین 70 تا 105 بار در دقیقه است . ضربان ،یا به بیان دیگر فرکانس برق شهری در هر ثانیه 50 بار و در هر دقیقه 3000 بار است .

وقتی شخصی با برق تماس پیدا میکند ، یا در اصطلاح برق او را میگیرد ،بدن انسان میخواهد تعداد ضربان قلب خود را با فرکانس برق شهر یکسان کند و قلب شروع به افزایش ضربان میکند ؛ اما چون قادر نیست در هر ثانیه 3000 بار طپش داشته باشد، از این رو در همان لحظات نخستین،با افزایش ضربان،شدت جریان خون را زیاد و با افزایش  آن ،قلب و شریانها پاره میشود و دریچه های قلب به سبب پارگی از کار میافتد و متوقف میشود و مرگ عارض میگردد .

تقسیم بندی تاسیسات الکتریکی از نظر ولتاژ :

1- ولتاژهای خیلی ضعیف : تا 50 ولت در جریان مستقیم ، تا مقدار موثر 24 ولت بین هادی و زمین در جریان متناوب تا 24 ولت بین فازهایی که دارای جریان سه فاز بوده و سیم نول آن به زمین متصل باشد.

2- ولتاژهای ضعیف : 50 تا600 ولت در جریان مستقیم ،24 تا 250 ولت بین فاز و زمین در جریان متناوب 42 تا 433 ولت بین فازها اگر جریان سه فاز باشد . با توجه به عوامل مختلف مانند ، مقاومت زمین در محل  - مقاومت بدن شخص –   رطوبت زمین و غیره ...    . 

3-ولتاژهای قوی :600 تا6000 ولت در جریان مستقیم،250 تا 33000 ولت بین هادیها و زمین در جریان متناوب،433 تا 57000 ولت بین فازها در جریان سه فاز .

4- ولتاژهای خیلی قوی : ولتاژهای بیش از 6000 ولت در جریان مستقیم و بیش از 33000 ولت بین هادیها و زمین در جریان متناوب و بیش از 57000 ولت بین فازها در جریان سه فاز در ردیف ولتاژهای خیلی قوی قرار دارند.

ولتاژهای خیلی ضعیف جزو ولتاژهای بی خطر محسوب

می شوندو ولتاژهای ضعیف غالباٌ خطرناک و کشنده هستند.

ولتاژهای قوی و خیلی قوی در اغلب موارد کشنده هستند.