پرخوری در ایام نوروز ممنوع
در تعطیلات سال نو، بازار میهمانی و دید و بازدید رونق زیادی می‌یابد و
به همان نسبت مصرف انواع شیرینی، شکلات، گز، سوهان، پشمک، آجیل و خشکبار افزایش پیدا می‌کند. در هر دید و بازدیدی که می‌رویم، شیرینی و آجیل جزو لاینفک پذیرایی از مهمانان نوروزی است، اما اگر افراد بخواهند درهر دیدو بازدیدی از شیرینی و آجیل استفاده کنند، علاوه بر اضافه وزن، مشکلاتی از قبیل مشکلات گوارشی نیز برای افراد به وجود می‌آید و جالب است بدانید که در همین شب‌نشینی‌ها، افراد بیشتر از چند برابر حالت عادی کالری دریافت می‌کنند که این افزایش دریافت کالری به همراه کاهش فعالیت افراد در این ایام خطر ابتلا به چاقی و بیماری‌های وابسته به آن را چند برابر می‌کند.
بنابراین حالا که در آستانه عید نوروز هستیم با شروع سال نو و شکوفایی طبیعت، بسیار بجاست که یک بازنگری در الگوی غذایی و عادات و رفتارهای تغذیه‌ای خود انجام دهید و فصلی نو و شکوفا را در تغذیه خود آغاز کنید.
تغذیه کودکان در مسافرت
مسافرت با بچه‌ها سرگرم کننده و جالب است. البته مشکلات مخصوص به خودش را هم دارد. چراکه مسافرت برنامه غذایی روزانه را به هم می‌زند و بنابراین مجبور هستیم غذاهایی غیر از غذاهای معمول را مصرف کنیم.
به همین دلیل خیلی باید مراقب تغذیه کودک خود در هنگام سفر باشید. اگر قبل از سفربرنامه‌ریزی کرده باشیم، می‌توانیم این مسائل را حل کنیم.درواقع اگر تصمیم بگیرید که غذاهای مغذی و مفید مصرف کنید، براحتی می‌توانید خودتان را با تغییر برنامه غذایی در طی سفر، مطابقت دهید. البته از آنجایی که زمان مصرف وعده‌های غذایی ممکن است به هم بریزد و زمانی که کودک گرسنه است، غذا آماده نباشد، در نتیجه مجبور به ریزه‌خواری و مصرف تنقلات می‌شود. البته اگر همیشه مقداری غذای آماده مثل ساندویچ کوکو و کتلت همراهتان باشد، از ریزه‌خواری کودک جلوگیری خواهید کرد.
در قطار یا هواپیما نیز می‌توانید همین کار را کنید. تا جایی که امکان دارد زمان خواب و خوردن کودک را طوری تنظیم کنید که کودک در آخر سفر گرسنه و خسته نباشد. اگر در هتل یا محل اقامت شما یخچال وجود داشته باشد، براحتی می‌توانید غذای دلخواه خود را تهیه و مصرف کنید. همیشه یک شیشه آب جوشیده با خود همراه داشته باشید.
در این میان نوزاد (شیرخوار) بعضی اوقات راحت‌تر از مسافرت با کودکانی است که راه می‌روند. اگر نوزاد شیرمادرش را می‌خورد، مادر باید طبق یک برنامه منظم، به کودک شیر دهد. اگر نوزاد شیرخشک مصرف می‌کند، درست کردن شیر خشک در شیشه از قبل راحت‌تر از این است که طی سفر آن را درست کنید. البته در مسافرت‌های طولانی که زمان زیادی وقت می‌گیرد، برای جلوگیری از فساد احتمالی، باید پودر شیرخشک را همراه داشته باشید و هر کجا لازم بود، آن را در آب جوشیده حل کرده و به کودک بدهید. بنابراین همیشه یک شیشه آب جوشیده با خود همراه داشته باشید. اگر کودک غذای کمکی مثل سوپ، ماست و... را می‌خورد، بهتر است غذای کودک را در شیشه یا ظروف تمیزی بریزید و در آن را ببندید که حمل آن راحت باشد. غذاهایی که کودک میتواند آنها را در دستش بگیرد و بخورد، (بیسکویت، کیک و... ) در سفر نیزمناسب هستند. فقط مراقب باشید که غذا به گلوی کودک نپرد.
فراموش نکنیم در مسافرت با هواپیما، نوزادان و کودکان کم سن، هنگام بلند شدن و نشستن هواپیما در گوش خود احساس ناراحتی و درد می‌کنند. مکیدن شیشه شیر، پستانک یا یک لیوان نوشیدنی این احساس درد را کاهش می‌دهد. در ضمن همراه‌بردن کودک در مسافرت‌های خارج از کشور، مشکل است، زیرا علاوه بر ناآشنا بودن طعم غذا برای کودک، باید از سالم بودن غذا نیز مطمئن شوید.
بنابراین اگر به کشوری رفتید که از سالم بودن غذاهای آن مطمئن نیستید، باید نکات زیر را مورد توجه قرار دهید:
1- همیشه از شیشه‌های آب معدنی ( آب سالم و عاری از میکروب) استفاده کنید.
2- نوشیدنی یخی مصرف نکنید.
3- میوه و سبزی‌ها را بخوبی شسته و پوست بکنید.
4- از مصرف غذای داغ خودداری کنید.
5- هرگز بیرون از هتل غذا نخورید.
6- دندان‌های خود را با آب معدنی بشویید و مسواک کنید.
7- مراقب کودک خود باشید تا چیزی در دهان خود نگذارد.
توصیه‌های برای مسافران
اگر مجبور به صرف غذا در اغذیه فروشی‌ها و رستوران‌های بین راه هستید، از تهیه بهداشتی غذاها مطمئن شوید. در غیر این صورت از مصرف غذا در اماکن غیر بهداشتی دوری کنید، همچنین از غذاهای بسته‌بندی شده استفاده کنید. دقت کنید، قبل از خرید موادغذایی بسته‌بندی شده، حتما به پروانه ساخت از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و تاریخ تولید و انقضای محصول توجه کنید. همین طور کنسروها را قبل از مصرف حتما بجوشانید. در طی مسافرت از مصرف شیر و فرآورده‌های لبنی غیرپاستوریزه از جمله: خامه، کره، پنیر و کشک غیرپاستوریزه، خودداری کنید. اگر در مسافرت مجبور به استفاده از شیرخام غیرپاستوریزه شدید، حتما آن را جوشانده و10 دقیقه در حال جوش به هم بزنید.
حتما از آب آشامیدنی سالم استفاده کنید. در صورتی که از سالم بودن آب مصرفی خود اطمینان ندارید، باید آن را جوشانده و سپس مصرف کنید.
مواد غذایی‌تان را از دستفروش‌ها و مغازه‌های غیربهداشتی تهیه نکنید. فراموش نکنید که اسهال 20 تا 50 درصد مسافران را مبتلا می‌کند. برای پیشگیری از اسهال در مسافرت، از غذاخوری‌های غیربهداشتی استفاده نکنید و در تهیه و مصرف غذا و میوه، نکات بهداشتی را به دقت رعایت کنید. مصرف میوه و سبزی باید پس از شستشوی کامل، به حد کافی انگل‌زدایی و گندزدایی شود. در صورت ابتلا به اسهال در مسافرت، بکوشید مایعات بیشتری مصرف کنید و اگر به اسهال خونی یا اسهال همراه با تب بالا دچار شدید، حتما به پزشک مراجعه کنید. همچنین در صورت ابتلا به اسهال در مسافرت، از مصرف خودسرانه داروها خودداری کنید، چون عوارض آنها زیاد است و اثری در کاهش دوره اسهال ندارند.
غذاهای خام و نیم پز ممکن است آلوده به عوامل عفونی باشند، بنابراین در مسافرت از مصرف آنها پرهیز کنید. علاوه بر این از مصرف موادغذایی، بویژه نوشیدنی‌های دستفروشان در مسافرت بپرهیزید.
به طور کلی از هر10 نفر 9 نفر در طول زندگی خود دچار بیماری مسافرتی می‌شوند. این بیماری که در کودکان شایع‌تر است موجب تهوع، استفراغ و سردرد در افراد حساس می‌شود.
اگر به حرکت حساس هستید و به بیماری مسافرت دچار می‌شوید، سعی کنید در طول مسیر کاملا به صندلی خودرو تکیه دهید و صندلی را به حال نیمه خوابیده قرار دهید. بهتر است در قسمتی از وسیله نقلیه قرار بگیرید که کمترین تکان را دارد؛ مثلا در میانه اتوبوس، صندلی جلوی خودرو و کنار بال هواپیما. اگر به بیماری مسافرت مبتلا هستید از درون خودرو به مناظر نگاه نکنید و یا اگر در قایق یا کشتی هستید به موج‌ها ننگرید و فقط به افق چشم بدوزید. بهتر است از بوهای تحریک‌کننده مانند سیگار دوری کنید.
همچنین سعی کنید از شب قبل از مسافرت، کمتر غذا و نوشیدنی بخورید و در طول راه نیز شکم خود را نسبتا خالی نگه دارید. فقط زمانی از دارو استفاده کنید که سایر توصیه‌ها برای شما مفید نبوده باشد. این داروها را فقط با تجویز پزشک مصرف کنید. البته راننده خودرو نباید از این داروها استفاده کند؛ چون موجب کاهش هوشیاری و افزایش احتمال تصادف می‌شود. سعی کنید در مسافرت یک کیف مخصوص وسایل و اقلام بهداشتی به همراه داشته باشید. در این کیف کارت یا دفترچه بیمه خدمات درمانی خود و همسفرانتان و آخرین نسخه‌های پزشکی‌تان را بگذارید. همچنین اگرعینک اضافی دارید آن را همراه خود ببرید. بیماران قلبی هنگام مسافرت آخرین نوار قلب و نسخه خود را همراه داشته باشند. اگر داروهایی را به طور مرتب مصرف می‌کنید، به مقدار کافی آنها را به همراه ببرید. اگر مبتلا به آسم، حساسیت، تشنج صرعی، بیماری‌های قلبی، بیماری قند یا بیماری خاص دیگری هستید، هنگام مسافرت برچسب هشداردهنده روی پیراهن، گردنبند یا مچ بند داشته باشید. در مسافرت مقداری داروهای اولیه مانند مسکن‌های ساده، پماد سوختگی، قرص مسافرت، محلول‌های ضدعفونی و وسایل زخم‌بندی در کیف بهداشتی خود همراه ببرید. هنگام مسافرت، در کیف بهداشتی خود نام و نشانی نزدیک‌ترین اقوام و آشنایان خود را بگذارید. هنگام مسافرت، کودکان را تنها نگذارید. بهتر است برگه‌ای شامل نام و نشانی کامل در جیب آنان قرار دهید.
ورزش و تغذیه در ایام نوروز
1- در صورت امکان، ورزش و نرمش را در ایام نوروز صبح و زمانی که شکم خالی است اجرا کنید. علت این کار این است که در ابتدای صبح ذخایر گلیکوژن بدن به دلیل مصرف آن در طول خواب شبانه در پایین‌ترین سطح است بدین ترتیب بدن مجبور است سراغ ذخایر چربی برای تهیه انرژی مورد نیاز برای اجرای فعالیت ورزشی برود و وقت بیشتری برای ریکاوری، رشد و تغذیه خواهد بود. به هر حال اگر امکان اجرای تمرین در صبح ایام نوروز برایتان میسر نیست حداقل سعی کنید صبح‌ها 15 دقیقه تمرین ایروبیک(هوازی) را به وسیله استفاده از دوچرخه ثابت، پیاده روی یا دویدن انجام دهید. با اجرای همین تمرین هوازی صبحگاهی، باعث می‌شوید که از همان ابتدای صبح بدنتان با سرعت متابولیسم بالاتری شروع به کار کند.
2- از حجم وعده‌های غذایی بکاهید و درعوض به دفعات آن بیفزایید. هرگز سعی نکنید که بدن گرسنه شما از غذا پر شود. سعی کنید زمان وعده‌های غذایی را از قبل مشخص کنید صبحانه، ناهار، شام و 2 میان وعده در صبح و عصر بهترین وعده تغذیه‌ای است. با انجام همین وعده‌ها و میان وعده‌ها هم به نوعی باعث خواهید شد که پرخوری نکنید.
3- آب را به عنوان نوشیدنی اصلی خود درآورید. مزایای نوشیدن آب شامل کنترل اشتها و افزایش متابولیک (سوخت و ساز بدن) می‌شود به طور کلی با مصرف آب، نیازی به نوشیدن مایعات غیرضروری نیست.
4- سعی کنید از غذاهای فیبری بیشتری استفاده کنید. اکثر افراد از مواد فیبری به اندازه کافی در طول روز مصرف نمی‌کنند. این در حالی است که فیبرها نه تنها باعث افزایش سطح سلامت می‌شوند بلکه به طور محرز باعث افزایش متابولیسم بدن نیز می‌شوند. (سبزیجات با برگ سبز و انواع سالاد سبزیجات و غلات بهترین منبع مواد فیبری هستند.)
5- سعی کنید که از خوردن کربوهیدرات‌های ساده قبل از خواب اجتناب کنید از این گروه کربوهیدرات‌ها می‌توان به اکثر غذاهای سرپایی و آماده ساندویچ‌های سرد، پیتزا و شیرینی و شکلات‌ها و نان‌های سفید اشاره کرد. خوردن این نوع غذاها قبل از رفتن به رختخواب ضمن این که از فرآیند سوخت وساز بدن جلوگیری می‌کند باعث می‌شود که بدن مستعد ذخیره چربی نیز بشود.
6- زودتر به رختخواب بروید. چراکه خواب باعث افزایش هورمون کورتیزول در واقع می‌شود. کورتیزول هورمونی است که باعث ذخیره چربی و سوزاندن بافت عضله می‌شود. همچنین کمبود خواب باعث کاهش سطح تستسترون (که سطح بالای آن برای افزایش عضلات و چربی سوزی شدیدا مورد نیاز است) می‌شود.
به رغم آن که نیاز به خواب در افراد، مثل هر چیز دیگر زندگی متفاوت است و از فردی به فرد دیگری تا حدودی تفاوت دارد ولی به طور کلی و به عنوان یک قاعده کلی خواب شبانه 6 تا 8 ساعت برای اکثریت افراد مورد نیاز است.
مراقب باشید در سفر و تعطیلات نوروز چاق نشوید
بنابر اعلام سازمان جهانی بهداشت (WHO) آمار مبتلایان به چاقی و اضافه وزن در جهان از مرز یک میلیارد گذشته و تا سال 2015 به 5/1 میلیارد نفر خواهد رسید که بیشترین رقم افزایش چاقی مربوط به کشورهای در حال توسعه است. براین اساس پیش‌بینی می‌شود افزایش سریع چاقی و اضافه وزن در کشورهای کم درآمد و یا با درآمد متوسط موجب بروز عوارض ناشی از چاقی و شیوع بیماری‌های مزمن طی 10 تا 20 سال آینده در این کشورها خواهد شد.
کارشناسان و متخصصان علوم پزشکی بر این اعتقادند که اضافه وزن و چاقی باعث بروز انواع بیماری‌های قلبی و تنگی رگ‌ها، پرفشاری خون، دیابت نوع دوم، بالا رفتن اسید اوریک خون، قطع نفس هنگام خواب، خرخر کردن و خرناس کشیدن در خواب و بیدار شدن در اثر صدای آن، ناباروری و انواع سرطان‌های دستگاه گوارش و سایر ارگان‌ها شده و طبق گزارش فدراسیون جهانی قلب، اضافه وزن و چاقی احتمال اولین حمله قلبی را 4 تا 8 سال جلو می‌اندازد.
با این توصیف مسافران باید در طول مسافرت مخصوصا در تعطیلات نوروز مراقب باشند اضافه وزن پیدا نکنند و چاق نشوند چون در این صورت محاسن و فواید سفر و تعطیلات نوروز با معایب و عوارض چاقی معاوضه شده و در پایان تعطیلات با مشکلات چاقی و عوارض اضافه وزن مواجه خواهند شد.
به طور طبیعی در طول مسافرت اشتهای انسان زیاد می‌شود و میل به مصرف تنقلات و شیرینی‌جات حتی چند وعده غذای اضافی افزایش می‌یابد و ممکن است به جای 3 وعده، 5 وعده غذا با حجم بیشتر مصرف شود، به علاوه استفاده از نوشابه‌های گازدار و عدم کنترل رژیم غذایی روزمره (مصرف چربی‌ها، غذاهای آماده، سوسیس، کالباس و) در طول سفر بیشتر شده (مخصوصا در ایام تعطیل نوروزی) و اغلب منجر به افزایش فشار خون، چربی خون، بالا رفتن کلسترول مضر (LDL) و در نهایت چاقی می‌شود.
تیغ ماهی در گلو، کام‌تان را تلخ نکند!
از روزگاران گذشته مرسوم بوده است که خانواده‌ها در شب تحویل سال نو، سبزی پلو با ماهی میل کنند. این شیوه تغذیه، نسل به نسل با ذائقه افراد آشنا شده است. اما مصرف سبزی پلو ماهی شب عید گاهی با دردسرهایی همراه می‌شود که ممکن است نوروز را به کام برخی افراد تلخ کند. از جمله گیر کردن تیغ ماهی در گلو.
دکتر عبدالحمید حسین‌نیا به عنوان یک متخصص و جراح گوش، حلق و بینی و سر و گردن در این باره می‌گوید: تیغ ماهی دریای جنوب با ماهی دریای شمال تفاوت دارد. ماهی‌های شمال به ویژه ماهی سفید از تیغ‌های بسیار ریزی تشکیل شده که جدا کردن آن مستلزم صرف حوصله و دقت فراوان است و در صورت بی‌توجهی و دقت کافی ممکن است تیغ ماهی در گلو فرو برود و مشکلاتی را برای فرد به دنبال داشته باشد. وی می‌افزاید: ماهی جنوب فاقد استخوان‌بندی ظریف است. استخوان‌های درشت آن، گاهی مشکلات جدی‌تری در فرد ایجاد می‌کند.
دکتر حسین‌نیا تصریح می‌کند: محل گیر کردن استخوان‌های ظریف ماهی در لوزه یا چین‌های مخاطی اطراف آن، قاعده زبان، مخاط حلق یا اپی‌گلوت و سینوس پری فرم است.
وی می‌افزاید: گاهی تیغ ماهی در نسج چنان فرو می‌رود که ممکن است سر آن پیدا نباشد. در چنین مواردی یافتن آن برای پزشک دشوار است.
پرتونگاری نیز کمک چندانی نمی‌کند. سی.تی.اسکن در این گونه موارد از دقت بیشتری برای یافتن و خارج‌کردن تیغ از گلو برخوردار است. اما اگر سر تیغ ماهی بیرون باشد، خروج آن به وسیله پزشک متخصص گوش و حلق و بینی امکان پذیر خواهد بود. به گفته این متخصص، فرو رفتن استخوان‌های ظریف و ریز تیغ ماهی در گلو به رغم آن که دردناک است و برای خود مشکلات و ناراحتی‌هایی ایجاد می‌کند، اما خطر بالقوه‌ای ندارد و قابل جذب است.
ازسوی دیگر، دکتر حسین‌نیا خوردن آجیل و تنقلات را برای کودکان خردسال و شیرخواران تهدیدی جدی در ایام نوروز می‌داند. وی تصریح می‌کند: از آنجا که سیستم محافظتی حنجره در کودکان خردسال و شیرخوار هنوز کامل نشده است و شیرخواران فاقد دندان هستند، خوردن آجیل و تنقلاتی مانند آب نبات و... ممکن است به ریه (نای و نایژه) آنان نفوذ کند و خطرات جدی مانند خفگی و عفونت‌های ریوی را به دنبال داشته باشد. به‌هرحال بهتر است با رعایت توصیه‌های پزشکی و سلامت نوروزی شاد برای خود رقم بزنید .
هفت سین سلامتی
شب یلدا، سفره هفت‌‌سین و به ما می‌‌آموزد که چنین الگوی غذایی را در طول سال و به مناسبت‌های مختلف داشته باشیم و در برنامه روزانه خود بگنجانیم. همان طور که گذشتگان ما به مناسبت‌های مختلف جشن می‌گرفتند و از نعمت‌های بی‌‌شمار الهی استفاده می‌کردند.
هفت سین شامل 6 سین غذایی است که هرکدام میتواند سمبل سلامتی و طول عمر و زندگانی باشد.
سیب، سمبل زیبایی و سرشار از سلامتی
سنجد منبع ویتامین
سماق، سمبل روشنایی و غلبه بر شیطان
سیر، طبیب گیاهی روی زمین
سرکه، سمبل صبر و گذر زمان
سمنو، نشان استقامت و شیرین کامی
سبزه، مظهر سلامتی روح و روان
فواید آجیل
در عید نوروز طبق آیین سنتی و مذهبی، مردم به دیدار هم رفته و سال نو را با دید و بازدید دوستان و اقوام آغاز می‌کنند. از دیرباز در این دید و بازدیدها استفاده از آجیل رایج بوده است. براساس شواهد آجیل از 1000 سال قبل از میلاد، به عنوان منبع غذایی انسان بوده و حاوی موادغذایی ارزشمندی است.
آجیل دارای فاکتورهای خوب ضدسرطانی است، از طرفی در تنظیم کلسیم خون نیز موثر است.
آجیل منبع خوبی از فیبر، ویتامین‌های B و E، نیاسین، آهن، اسیدفولیک و عناصری همچون منیزیم، روی، سلنیم، پتاسیم، فسفر و بیوتین است. در هر 30 گرم آجیل 12 تا 14 گرم چربی وجود دارد که این چربی برخلاف چربی‌های حیوانی مثل کره، گوشت و... در عروق رسوب نمی‌کند و حتی موجب کاهش میزان کلسترول و چربی بد خون می‌شود.
میزان انرژی و پروتئین موجود در آجیل میتواند نیاز بدن را تامین کند.
آجیل با داشتن دو اسیدآمینه ضروری بدن در کار مغز بسیار موثر می‌باشد.
مصرف آجیل میتواند باعث کاهش بروز امراض قلبی و عروقی گردد.
مصرف آجیل از شیوع سرطان و امراض لثه و دهان جلوگیری می‌کند.
آجیل باعث بهبود فعالیت لوزالمعده شده و خاصیت ارتجاعی عضلات را تقویت می‌کند.
نکات بهداشتی در مورد مصرف آجیل
از خرید و مصرف آجیل‌های رنگ شده که خاصیت سرطان زایی دارند، خودداری کنید.
از مصرف مغز گردوهایی که به دلیل کپک‌زدگی، سیاه شده‌اند، خودداری کنید.
از مصرف محصولاتی مانند معجون که حاوی پسته، بادام و گردو از منابع نامطمئن هستند به طور جدی و بویژه در سفر خودداری کنید.
از خرید و مصرف انواع آجیل و خشکبار از افراد دوره‌گرد و از مکان‌هایی که مطمئن نیستید اجتناب کنید.
